በአፍሪካ ውስጥ በልማት ስትራቴጂ ውስጥ አዳዲስ አቀራረቦች III

BU METNİN TÜRKÇESİ İÇİN: Afrika’da kalkınma stratejisinde yeni yaklaşımlar- III https://www.afrikacalismalarimerkezi.com/afrikada-kalkinma-stratejisinde-yeni-yaklasimlar-iii/

ለአፍሪካ ፍትሃዊ የኢኮኖሚ ሥርዓት ፕሮፖዛል
ባለፉት ሁለት ሳምንታት የብሔራዊ ራዕይ መሪ የነበሩት ሟቹ ፕሮፌሰር. ዶር. የነጅሜቲን ኤርባካን “ፍትሃዊ ስርዓት” ጽንሰ-ሀሳብ ከአካባቢያዊ ሁኔታዎች ጋር ሊጣጣም እና ለአፍሪካ የመፍትሄ ሃሳብ ሊሆን እንደሚችል ገልጸናል። ይህንን ርዕስ በዚህ ሳምንት በ አላህ ፍቃድ እንደምናጠናቅቅ ተስፋ አደርጋለው። በእነዚህ በጽሑፎቹ ውስጥ የተጠቀሰው ፍትሃዊ የስርዓት ንድፈ ሃሳቦች ወደ ተለያዩ የአፍሪካ ቋንቋዎች ተተርጉመው ወደፊት በብዙ ሚዲያዎች

ይታተማሉ። በአማርኛ ቛኝቛ ተፅፎ አልቛል።

ኤርባካን እንደ ሱሌይማን ካራጉል እና ሬሻት ኑሪ ኤሮል በእውነት ጥሩ የተማሩ፣ ኦሪጅናል ለችግሮቹ መፍትሄ ማቅረብ እና አስደናቂ ጥሩ ንባቦችን ካደረጉ ከአከቭሌር ቡድን ጋር መሰረት የጣሉት “ፍትሃዊ ስርአት” እና “ፍትሃዊ የኢኮኖሚ ስርአት” ውጤት ሀገራት የዘረኝነት ኢምፔሪያሊዝም ባሪያ እና አገልጋይ ከመሆን ነፃ ሊወጡ ይችላሉ።የኤርባካንን ንድፈ ሃሳቦች ከአካባቢው አፍሪካዊ ሁኔታዎች ጋር በማጣጣም ሀብቱ በሙሉ ከመበዝበዝ እና ወደ ዘረኛ ኢምፔሪያሊዝም እና ተባባሪዎቹ ከመሸጋገር ማዳን ይቻላል።በሀብታም ዜጋ፣ በሀብታም ሀገር እና ዛሬ ባለው የውጭ ዕዳ እና ወለድ ስር ከመጨፍለቅ ይልቅ በተቃራኒው በሁሉም የምርት እና የመከላከያ ኢንዱስትሪ ምርቶቻቸው ወደ የተከበሩ አገሮች ሊለወጡ ይችላሉ።

ለዚህ ደግሞ የአፍሪካ ሀገራት አለምን ሁሉ በወጥመዱ የያዘውን ተመላሽ የማይሆን ገንዘብ ማስወገድ አለባቸው። በፍትሃዊ የኢኮኖሚ ሥርዓት ውስጥ ያለው “ነፃ ገንዘብ የለም” የሚለው ለአፍሪካም ትልቅ ሀሳብ እና መፍትሄ ነው። በፍትሃዊ ሥርዓት “ገንዘብ” = “ንብረት” ነው። በሌላ አገላለጽ ለህብረተሰቡ ጥቅም የሚውሉ ምርቶች በብዛት በቀረበው መጠን ያህል ዜጋው በኪሱ እና በገበያው ውስጥ ያለው ገንዘብ ይኖራል። ሳይበዛ ሳያንስ ። ስለዚህ በፍትሃዊ ሥርዓት ያለ ምንም ቅድመ ሁኔታ ገንዘብ ማተም እና ወደ ገበያ ማስገባት የለም። ምክንያቱም ያለ ምንም ምርት፣ ዕቃው ሳይኖር፣ ገንዘብ ወደ ገበያው መግባቱ በግፍ የዋጋ ጭማሪን ያስከትላል። ይህም የአምራቾችንና የሰራተኞችን መብት መብላት ነው። እና በፍትሃዊ ሥርዓት መሰረታዊ መርህ ሁሉም ሰው ያመረተውን ያህል ይበላል። የሌሎችን መብት አለመውሰድ ነው።

እንደዚሁም ፍትሃዊ በሆነ የኢኮኖሚ ስርአት ውስጥ “ገንዘብን በዕቃ የመወሰን መርህ” ምክንያት ገንዘብን በመሬት፣ በፋሲሊቲ፣ ደረጃቸውን የጠበቁ እቃዎች፣ ወርቅና የውጭ ምንዛሪ ገንዘብ የመስጠት መርህ ገንዘቡ ከዕቃው ጋር እኩል መሆን አስፈላጊ ነው። በፍትሃዊ ሥርዓት መሰረት ሊገዙ እና ሊሸጡ የሚችሉትን እቃዎች በ 4 ቡድኖች መሰብሰብ ይቻላል. እነዚህም ለሽያጭ የቀረቡ መሬቶች፣ በፋሲሊቲ፣ ደረጃቸውን የጠበቁ እቃዎች፣ ወርቅና የውጭ ምንዛሪ ገንዘብ ማለትም, ውድ ማዕድናት እና እሴቶች ናቸው። እነኚህ ለሽያጭ የሚቀርቡበት መጠን ያህል በገበያው የገንዘብ መጠን ይኖራል። ሊገዙ እና ሊሸጡ ከሚችሉ ከእነዚህ ዕቃዎች በስተቀር ገንዘብ ለገበያ ሊቀርብ አይችልም።

ለአፍሪካ አካባቢያዊ ኢኮኖሚዎች የተለያዩ እድሎች

ፍትሃዊ ሥርዓት ውስጥ በቅድሚያ ለጥቅም ምርት እና ለኢንቨስትመንቶች በቂ ከወለድ ነጻ የሆነ ብድር ማግኘት ሁልጊዜም ይቻላል። በፍትሃዊ ሥርዓት ውስጥ ብዙ የብድር እድሎች አሉ። እነዚህ ሁሉ ከወለድ ነፃ ናቸው እና አንዳቸውም ቢሆኑ የዋጋ ንረት አያመጡም። ፍትሃዊ በሆነ ስርአት ግለሰቦች ተሰባስበው ሽርክና መፍጠር እና እንደ አሁኑ ቅደም ተከተል የራሳቸውን ቁጠባ በማዋሃድ በኢኮኖሚያዊ እንቅስቃሴዎች መሰማራት ይችላሉ። ሽርክናዎች መገልገያዎችን ማምረት እና መገንባት ይችላሉ።በተጨማሪም፣ በተሰጠው መብት ላይ ብድር፣ የጉልበት ብድር ፣ ቃል በመግባት ብድር መስጠት ፣ለኢንቨስትመንት ፕሮጀክት ብድር፣ የተከፈለ የታክስ ብድር እና ከሰላም ሰርተፍኬት ላይ ብድር ዕድሎች ይገኛሉ።

አፍሪካውያን ለ500 ዓመታት በቅኝ ገዢዎች ሲዘረፉ፣ ዛሬም በመጥፎ የኢኮኖሚ ሥርዓትና በከባድ ቀረጥ እየተጨቆኑ ይገኛሉ። ፍትሃዊ የኢኮኖሚ ሥርዓት በሌላ በኩል “መብትን የሚያጠብቅ” ስርአት ነው፤ እና እንደዚህ ዓይነት የታክስ ጭቆናን ላለመፍቀድ ቅድሚያ ይሰጣል። ስለዚህ መንግስት ስልጣን ስላለው ብቻ እንደፈለገው ግብር እንዲጭን አይፈቀድለትም። መንግሥትም መብትን ያከብራል ፣ ግን የራሱን መብት ብቻ
ይወስዳል። በነዚህ ምክንያቶች ፍትሃዊ በሆነ ስርአት ግብር ማለት መንግስት ለምርት እና ለራሱ አገልግሎት በሚያደርገው አስተዋፅኦ ያህል መብቱን ይወስዳል ማለት ነው። አሁን ባለው የወለድ ካፒታሊስት ሰአት መንግስት ዜጎችን ያለ አግባብ ይጨቁናል፤ ልማትን ያደናቅፋል፣ የገቢ ክፍፍልን ያዛባል፣ ይበዘብዛል እና ይጨቁናል። ከዚህ ጋር ተያይዞ በተለያዩ ስሞች የተፈለሰፉ ሁሉም ግብሮች፣ ፈንዶች እና ተቀናሾች ሙሉ በሙሉ ትክክል አይደሉም። ሁሉም መወገድ አለባቸው።

ከነኚህ ግብሮች ህዝቡ እንዲድን እና ለታክስ ፍትህ “የግብር ለመንግስት አገልግሎት ብቻ የሚለው መርህ” የፍትሃዊ ስርዓት ፕሮፖዛል ነው። ስለዚህ እንደፍትሃዊው ሥርዓት ዛሬ ያሉት በሺዎች የሚቆጠሩ ኢ-ፍትሃዊ ግብር እና ፈንድ በሙሉ መወገድ አለባቸው። በ “አንድ የታክስ መርህ” መሰረት አንድ ግብር ብቻ ነው የሚከፈለው። ከአንድ ምርት እና ሰው በተለያየ ስም እና በተለያየ ደረጃ ግብር መሰብሰብ አይቻልም። በ “ግብር ማለትም የመንግስት ድርሻ በምርት የመስጠት መርህ ውስጥ” መንግስቱ ድርሻ በምርት ደረጃ ይከፍላል። በሌላ አነጋገር ለምሳሌ ሞተር በሚመረትበት ጊዜ መንግስት የራሱን ድርሻ ወደ መጋዘን ውስጥ ከሚገባው በሞተር መልክ ያገኛል። ልክ እንደ ግለሰቦች መንግስቱ በማንኛውም ጊዜ በጊዜው ባለው የገበያ ዋጋ ወደ ገንዘብ ሊለውጠው ይችላል። በዚህ ምክንያት በፍትሃዊ ሥርዓት “በዕለቱ ግብሩን በጥሬ ገንዘብ እንከፍላለን” እያለ አንድ ሰው ንብረቱን ያለ ምንም ወጪ የመሸጥ ግዴታ የለበትም። በ “ገቢ ላይ ያለመቀረጥ መርህ” ሁሉም ሰው በማምረት እና በአገልግሎት ላይ የራሱን መብት ያገኛል። ምርቱ ከተመረተ በኋላ, መብቶቹ ፍትሃዊ በሆነ መርህ፤ ለኢንተርፕራይዝ ሥራ አስኪያጅ፣ ለተቋሙ ባለቤቶች ፣ለሰራተኛ ፣ለጥሬ ዕቃዎች አቅራቢዎች እና በመንግስት በሚሰጡት አገልግሎቶች ምክንያት ለመንግስት በሚል ሁሉም የራሱን ድርሻ ያገኛል። እንዲህ ዓይነቱ ድርሻ ከተከፋፈለ በኋላ፣ መንግስቱ በአንድም ሆነ በሌላ ምክንያት ከማንኛውም ሰው ድርሻ ግብር ለመሰብሰብ አይሞክርም። ይህ ማለት የሁሉም ሰው ጠቅላላ ገቢያቸው የተጣራ ገቢያቸው ነው። ስለዚህም በአንድ በኩል ሠራተኛው፣ ገበሬው፣ ባለሥልጣን; ነጋዴዎች ከጉልበታቸው ከሚያገኙት ጠቅላላ ገቢ ተለይተው ግብር የመክፈል ጉዳይ እንዳለመኖሩ በተጨማሪም በነጋዴዎች፣ ሥራ ፈጣሪዎች፣ ባለኢንዱስትሪዎች እና የተቋማት ባለቤቶች እንዲሁም በኪራይ ተካፋይ ለሆኑ እና ለአገልግሎታቸው እና ለሚያገኙት ገቢ ላይ ምንም ዓይነት የግብር ክፍያ የለም።

ለአፍሪካ ኃይልን ሳይሆን መብትን የሚያስጠብቅ ሞዴል

በፍትሃዊ ስርአት ውስጥ ኃይልን ሳይሆን መብትን ይጠብቃል። በፍትሐዊ ሥርዓት በመንግሥትና በዜጎች መካከል የጥቅም ግጭት ሳይሆን የሁለትዮሽ ጥቅም ነው ያለው። መንግስቱ ለአገልግሎቱ በምላሹ የራሱን መብቶች ይቀበላል። በምርት ውስጥ የሚሳተፉ የሁሉም አጋሮች ጋር አንድ አጋር ነው። ፍትሃዊው ሥርዓት የ ‹‹የፍላጎት ግጭት›› ሳይሆን በፍላጎት ሁለትዮሽ ጥቅም ላይ የተመሠረተ ‹‹የሽርክና›› ሥርዓት ነው። ነገር ግን በወለድ ላይ በተመሰረተው የካፒታሊዝም ሥርዓት አንድ ሠራተኛ የበለጠ ገቢ እንዲያገኝ በሥርጭቱ ላይ የበለጠ ድርሻ ለማግኘት መጣር አለበት፣ ለዚህም ከአሰሪው ጋር ይጋጫል፣ ሠራተኛውም አሠሪውም ለመንግስት አነስተኛ ግብር የሚከፍልበትን መንገድ መፈለግ ይኖርበታል። ስለዚህ የወለድ ካፒታሊስት ስርአት “የፍላጎት ልዩነት ” የ”ግጭት” ሰርአት ነው። በዚህም ምክንያት በህብረተሰቡ ውስጥ አለመረጋጋት እና ኢፍትሃዊነትን ያስከትላል።
በፍትሃዊ ስርአት ውስጥ የሁሉም ዜጎች ሰብአዊ ክብርን መሰረት ባደረገ መልኩ እንዲኖሩ እድል መስጠት ከመንግስት ተቀዳሚ ተግባራት አንዱ ነው። መንግስቱ ይህንን ግዴታ በተወሰኑ መርሆዎች ውስጥ ይፈጽማል። የወለድ ካፒታሊስት ስርአት ግን የሰው ልጅን እንደ “ሆሞ ኢኮኖሚክስ” ስለሚቆጥር፣ ማለትም የማይጠግብና ኢኮኖሚያዊ ጥቅሙን ብቻ የሚያስብ ፍጡር በመሆኑ፣ በመሠረቱ ቁሳዊ ነገር እና ሀይልን የበላይ አድርጎ ስለሚቆጥር የማህበራዊ ፍትህ አገልግሎቶችን እንደ መሰረታዊ የሰው ግዴታ አድርጎ አይቆጥርም። ብጥብጥ እና ማህበራዊ ንቃት ብቻ ሳይሆን የሀብታሞች ምቾት እንዳይረበሽ ለድሆች ትንሽ እርዳታ ይሰጣል። የዚህ አይነት እርዳታ እንደ “ዝም ማስባያ” አይነት ይቆጠራል። የድሆችን ፍላጎት ማሟላት ለሀብታሞች አይሰጥም፣ ነገር ግን በተዘዋዋሪ ለድሆች እንደ ግዴታ ይጫንባቸዋል። ፍትሃዊ በሆነ ስርአት ማህበራዊ ፍትህ፣ መብትን የሚያስከብር፣ ለሁሉም ሰው ሰብአዊ ክብር ብቁ ሆኖ እንዲኖር እድል የሚሰጥ ፣ የኢኮኖሚ ልማትን ማያደናቅፍ ፣ ክፈት፣ ቀላል፣ ተፈጥሯዊ፣ አእምሯዊ እና ፍትሃዊ ስርአት ነው። በሌላ በኩል በወለድ ላይ በተመሰረተው የካፒታሊዝም ሥርዓት ውስጥ የማህበራዊ ፍትህን ቁጥጥር አርተፊሻል የሆነ ቁጥጥር ነው።
እጅግ በጣም ውስብስብ እና ድብልቅልቅ ነው። በጥቅም ግጭት ላይ የተመሰረተና ከጊዜ የማይራመድ፣ ከመሰረታዊ ሰብአዊ መብቶች በተቃራኒ ከተፈጥሮ ውጪ የሆነና ለኪሳራ የሚዳርግ ስርዓት ነው።

ለአለም ፍትሃዊ መፍትሄ

እንደ መምህሩ ገለጻ ፤ፍትሃዊ የኢኮኖሚ ሥርዓት፤መብትን የበላይ አድርጎ ስለምይዝ፣ በማህበረሰቡ ውስጥ አድልዎ ስለማያደርግ፣የግጭት ሳይሆን ፣ሰላም ስርዓት ስለሆነ, ክፍት ፣ ግልጽ ፣ ቀላል ፣ ለቁጥጥር ቀላል ስርዓት ነው። ቀላል ስለሆነ ሁሉም ሰው በህብረተሰቡ ውስጥ ስለሚካተት፣ ሁሉም ሰው እንዲያመርት ስለሚያበረታታ፣ በኢኮኖሚው ፊት ያሉትን መሰናክሎች ስለሚያስወግድ፣ ኢኮኖሚያዊ ልማትን ስለሚያፋጥን እና ለሁሉም ብልጽግናን ስለሚያመጣ ተስማሚ ስርዓት ነው። የሌሎች ስርዓቶች ጠቃሚ ገጽታዎች በፍትሃዊ ስርአት ውስጥ ከበቂ በላይ ይገኛሉ። ጎጂ ገጽታዎች በፍትሃዊ ስርአት ውስጥ ቦታ የላቸውም።

በምዕራቡ ዓለም ብቻ ሳይሆን በመላው ዓለም በተለይም በአፍሪካ ውስጥ የወንጀል ጉዳዮች, አደንዛዥ ዕፅ, የአልኮል ሱሰኝነት, ስርቆት, ማፍያ እና ሁሉም ዓይነት ብልግናዎች መጨመር; ባጭሩ የሞራል ውድቀት ህብረተሰቡን ወደ ጥፋት እና የካፒታሊስት ስርአትን ደረጃ በደረጃ ወደ ኪሳራ እየመራው ነው። ፍትሃዊ ትዕዛዝ እነዚህን ሁሉ አደጋዎች የሚከላከል እና ለሰው ልጅ እና ለህብረተሰብ ደስታን የሚያመጣ መድሃኒት ነው።

ሙስጠፋ ኡዙን
ተመራማሪ ደራሲ

One thought on “በአፍሪካ ውስጥ በልማት ስትራቴጂ ውስጥ አዳዲስ አቀራረቦች III

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir